باز خرید سهام (به انگلیسی Share repurchase یا stock buyback) زمانی اتفاق می افتد که یک شرکت پس ازعرضه سهام خود در بازار، برای کاهش سهام شناور آزاد خود اقدام به خرید مجدد سهام نماید. شرکت ها سهام خود را به دلایل مختلفی خریداری می کنند، از جمله افزایش ارزش سهام باقیمانده موجود به وسیله ی کاهش عرضه و یا جلوگیری از دستیابی سایر سهامداران به سهام کنترلی.

مفهوم باز خرید سهام

باز خرید سهام به شرکت ها این امکان را می دهد که بتوانند در سهام خود سرمایه گذاری کنند. یک شرکت زمانی اقدام به خرید سهام از سهامداران می کند که احساس کند سهام اش به اندازه کافی رشد نداشته است و با خرید سهام شرکت خود سعی می‌کند، سهام شرکت را از معاملات دور نگه دارند. از طرفی کم شدن تعداد سهام شناور موجب افزایش درصد مالکیت و میزان سودی می شود که به سهام داران تعلق می گیرد.
باز خرید سهام، تعداد سهام موجود را کاهش داده و باعث می شود ارزش هر یک سهم معادل درصد بیشتری از کل سهام شرکت باشد. درآمد به ازای هر سهم یا EPS بدین ترتیب افزایش می یابد. از طرفی نسبت قیمت به درآمد (P/E) کاهش می یابد و در نتیجه قیمت سهام نیز با افزایش همراه می شود. باز خرید سهام به سرمایه گذاران نشان می دهد که این کسب و کار دارای نقدینگی کافی است که برای موارد اضطراری کنار گذاشته شده و احتمال مواجهه شرکت با مشکلات اقتصادی کم است.
یکی دیگر از دلایل باز خرید به منظور اعطای پاداش است. شرکت ها غالبا به کارمندان و مدیران خود به عنوان پاداش، بخشی از سهام یا حق تقدم سهام را واگذار می کنند. به همین منظور شرکت ها سهام را خریداری می کنند در اختیار کارمندان یا مدیران خود قرار می دهند. این کار به شرکت کمک می کند تا از رقیق شدن سهام (Stock Dilution) جلوگیری کنند.

منتقدان باز خرید سهام

باز خرید سهام ممکن است در سرمایه گذاران این ذهنیت را ایجاد کند، که شرکت فرصت های سودآوری دیگری برای رشد ندارد. در حالی که برای سرمایه گذاران رشد مسئله مهم و اصلی است و آنها همواره از شرکت انتظارافزایش درآمد و سود دارند.
باز خرید سهام در شرایط رکود اقتصادی یا بروز بحران های مالی در شرکت، ممکن است شرکت را در وضعیت نابسامان و متزلزل قرار دهد. برخی دیگر نیز بر این باورند که باز خرید بعضا به منظور ایجاد حباب و افزایش کاذب قیمت سهم در بازار انجام می گیرد.

باز خرید سهام در ایران چگونه است؟

در ابتدا و طبق ماده ۱۹۸ قانونی، خرید سهام توسط خود شرکت غیر قانونی بود، اما بعد از چندین سال با تصویب قانون رفع موانع تولید رقابت ‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور، با اعمال چند شرط و محدودیت بازخرید سهام قانونی اعلام شد.
این محدودیت ها عبارتند از:
تنها شرکت‌های سهامی بورسی و بازارهای خارج از بورس می ‌توانند سهام خود را خریداری کنند.
باز خرید سهام، هنگام پذیره ‌نویسی سهام شرکت مجاز نیست.
شرکت ها نمی‌تواند به صورت عمده سهام خود را خریداری کنند، بلکه نهایتا تا ده درصد از سهام شناور خود را می‌ تواند بخرند.
برای باز خرید سهام یک شرکت پس از اینکه انجام این کار در جلسه هیات مدیره به تصویب رسید، باید به تصویب سازمان بورس نیز برسد.